| Notes |
['Journalist compares Brandes way of critizing with Busken Huets way, with "Delphine" as an example\n\n[p.121]\n"Men vergelijke\nb.v., wat beiden van Madame de Staël\'s „Delphine"\nzeggen. Ik wil nu afzien van de grootere uitvoerigheid en\nveelzijdigheid van Brandes\' opstel en alleen nagaan, wat\nbeider oordeel over de moreele beteekenis van het boek is.\nHuet vat het vraagstuk, dat hier aan de orde is, bijna puur\nmenschelijk op en ziet nauwelijks zijne maatschappelijke zijde.\nDelphine is eene vrouw, die leeft, zooals haar goeddunkt,\nen het oordeel der wereld tart. Huet merkt op, dat het\nboek in zijn tijd wel velen ergerde, en ook geschikt was dat\nte doen, maar dat wij, die van vrouwen-emancipatie nog veel\ndwazer dingen gezien hebben, voor deze verontwaardiging de\nschouders ophalen. De hoofdbeteekenis van het boek is volgens\nhem geen slag in het aangezicht der maatschappij, maar een\naanklacht tegen de mannen, die met meer recht van onmannelijkheid\nbeschuldigd worden, dan zij vrouwen van onvrouwelijkheid\nbetichten. Deze strekking heeft het boek met „Corinne"\ngemeen. Wij vergeven daarom Delphine hare stoutigheden\ndie ons overigens niet aantrekken. — En nu Brandes ? Hij ziet\nin „Delphine" een pleidooi voor de echtscheiding, een pleidooi,\ndat verscheen in hetzelfde jaar, waarin het concordaat met den\npaus gesloten werd. En de gedachte van het werk is naar zijn\nopvatting zoo weinig verouderd, dat men eer kan zeggen: zij\nbegint nu pas door te dringen en is in vele landen van Europa\nnog contrabande. Het boek is dus een boek van de toekomst;\nde schrijfster eene revolutionnaire vrouw. Maar dat is\nniet genoeg; wij moeten ook verstaan, hoe zich in Mevrouw\nde Staël deze denkbeelden ontwikkeld hebben. De schrijver\nlegt ons haar huwelijksleven bloot, haar scheiding van haar\nechtgenoot, haar verhouding tot Constant, die voor den vader van\nhaar dochter doorgaat, louter dingen, die Huet voorbijgaat met\nde opmerking: „zij is vroeg getrouwd met een man, dien zij kon\neeren en hoogachten, al maakte zijn leeftijd eene romaneske liefde\nonmogelijk; zelve eene geliefde dochter, is zij door lie venswaardige\nkinderen op de handen gedragen." Huet zwijgt liefst over\nonregelmatigheden als de zoo even aangeduide, hij wil ze niet\nzien, of — zooals b.v. bij George Sand, waar men niet kan vermijden\ner over te spreken — hij verontschuldigt ze en wijst er op,\n[p.122]\ndat de maatstaf van zedelijkheid niet altijd voor den kunstenaar\ndezelfde kan wezen als voor de gemeenen man; Brandes vergoelijkt\nden levenswandel van Mevrouw de Staël niet, maar hij\nprijst dien, niet om de ongeregeldheid maar om den vrijheidszin,\nwaarvan die ongexegeldheid blijkt geeft, en op Geörge\nSand\'s gedrag maakt hij alleen deze aanmerking, dat het in\nden beginne niet vrij van ostentatie was."\n\n(credits: De Digitale Gids, www.arik.nl)']
|