| Notes |
['no comment on translator\n\n[p.168]\n“De brug over de gouden kloof. Naar het Amerikaansch\nvan Dr. W. S. Mayo, door Mevrouw Teding van Berkhout—\nChappuis. Dordrecht, Blussé en van Braam, 1877.\n\nJuist toen ik dit indrukwekkende stapeltje boeken had uitgezocht,\nom, volgens opdracht, van ieder wat te zeggen, kwam mij, in een\n\nBIBLIOGRAPHISCH ALBUM. 169\nstuk over Max Muller, iu de "Mannen van Beteekenis", een opmerking\nonder de oogen, die mij zoozeer trof, dat ik haar wel,\nindien ik ze als cornbeef saam kon persen, boven al mijn recensies\nzou willen zetten.\nDie opmerking kwam daarop neer, dat men bij het beoordeelen\ndier mannen van beteekenis niet uit het oog moet verliezen, dat\nhun kennis zich in twee soorten laat splitsen: iu die welke iemand\nom zoo te zeggen verwerkt, in zijn innerlijk wezen als opgenomen\nheeft, en in die welke men enkel in den zak draagt of uit de kast\ngrijpt, om bij voorkomende gelegenheden dienst te doen. Ik dacht\ntoen onmiddellijk aan de onderscheidene boekbeoordeelaars.\nHoe weinigen toch zijn zulke vocalen op dit gebied, hebben zooveel\ngezag van spreken, dat men bij hun summiere vonnissen onmiddellijk\nalle denkbeeld aan het recht van appèl laat varen. Zijn niet de\nmeesten onzer medeklinkers, die slechts onder zekere voorwaarden\nkracht van uitdrukking krijgen?\nDoch ook medeklinkers zijn in verschillende hoofdgroepen, in\nneus, keel eu lipletters verdeeld, en al scharen vaak zeer uitloopende\nindividuen zich rondom één orgaan, iedere letter er van behoudt\ndaarom toch haar eigen onvervreemdbare beteekenis.\nDat dan ook de onder één vlag varenden ieder een eigen koers\nkunnen uitsturen, kan men ook in dit tijdschrift waarnemen, indien\nmen de rubrieken "Boeken der vorige maand" eu "Bibliographisch\nAlbum" vergelijkt.\nVandaar dat men zoo uiterst voorzichtig moet zijn in het waarde toekennen\naan verklaringen, als daar zijn : "Gids, Tijdspiegel, Leeskabinet,\netc. etc. zegt." Boekverkoopersréclames, die vaak nog toevalligerwijze\njuist daar uitscheiden met quoteeren, waar de lof in blaam overgaat.\nVandaar dat sommige menschen zoo ontmoedigd een werk neerwerpen,\nwaarvan zij, door die reclames, een hoogen dunk hadden opgevat,\nof ook integendeel, wanneer recensenten (gelijk Paulus in den\nSpectator het uitdrukte) "Engelsche boeken beoordeelen als Engelsen e\npoddingen", zich laten afschrikken van de kennismaking met een werk\ndat anderen "een kunststuk van den eersten rang" blijkt. Vandaar\ndat eigenlijk alle critici zich met hun naam of een herkenbaar merk\nmoesten teekenen, zoodat men voortaan niet zegge: "Dat tijdschrift",\nmaar "Die en die in dat tijdschrift", zegt.\nEn nu, als dezer lange inleiding korte zin, herhaal ik nog een s\n\n170 BIBLIOGKAPHISCH ALBUM.\nvoor de zooveelste maal, dat al de volgende beoordeelingen mijn\npersoonlijke opvatting, en om beter gegeven zijn.\n[…]\n177\n[…]\nDaar bespeur ik, gereed met een zueht van verademing het stapeltje\nweg te ruimen, en de losse aanteekeningen tot een geheel te\nvereenigen, dat ik twee dikke, forsche boekdeelen vergeten heb;\nnog al de lijvigste van den geheelen stapel. Want Dr. Mayo\'s\nBrug over de Gouden Kloof, door Mevrouw Teding van Berkhout -\nChappuis vertaald, beslaat niet minder dan 848 vrij compres gedrukte\nbladzijden, groot formaat. En wat nu die 848 bladzijden bevatten?\nDie inhoud is mischien de reden van mijn onwillekeurig verzuim.\nDe uitgever zou zeer zeker de zware onkosten, en de vertaalster de\ntijdroovende moeite zich niet getroost hebben, als niet beiden er heil\nin hadden gezien; maur mij komt het voor dat geld en moeite wel\neens aan een vruchtbaarder doel besteed wierden. De intrigue :\neen op de geldmarkt niets, maar op het terrein van aangeboren\nen verkregen menschenwaarde vrij wat beteekenende jonkman,\ndie, geholpen door een oud aanbidder zijner moeder (in dit geval\nden traditioneelen zeeman), op een voornaam handelskantoor geplaatst,\nop de dochter zijns chefs verlieft, en door dien geldlord\ngeminacht wordt, tot de chef failleert, en de kantoorbediende,\nter goeder uur schatrijk geworden, hem uit den nood helpt en het\nmeisje krijgt, is niet juist nieuw. Men heeft meer gehoord van\nkloven die door goud gedempt wierden, al noemt men die niet\n\n178 BIBLIOGRAPHISCH ALBUM.\njuist "gouden kloven" De wijze van behandeling echter is vrij oorspronkelijk.\nDe deus ex machina is in dit geval een oude Fransche\nvrouw, door den held, Luther Lansdale, uit een modderplas gered,\nen sedert uit dankbaarheid, en om zijn gelijkenis met haar overleden\nzoon, zoo aan hem gehecht, dat zij hem eerst door Fransche lessen, en\ndaarna door "gerande schijven," van een simpelen kantoorbediende tot\nzijn chefs evenknie maakt. En deze ex-kamenier, die zoo iets gedistingueerds\nen voornaams over zich heeft, dat ik, ia het eerst, vooral ook\nmet het oog op haar onuitputtelijke schatten, haar minstens voor\neen vermomde markiezin hield, heeft, ondanks haar onverklaarbare\neigenaardigheden en avonturen, iets zeer uit het leven gegrepens.\nDie Fransche conversatielessen, met de geurige schoteltjes op den\nachtergrond, hebben iets echt Fransch origineels en pikants. Ook\nhet echtpaar Stichen, van uit het kousenmagazijn, tot de crème der\nAmerikaansche haute vole\'e opgevoerd door den alvermogenden Boggs,\ndie eindigt met op het omhoog gewerkte kleine vrouwtje te verlieven\n; en haar trouw aan den braven ploert, haar echtgenoot, is\neen allerliefste episode. Ook de hartsgeschiedenis van den zeebonk\nmet de schoone commensalen-houdster, en heelemaal de maatschappelijke\nomgang in dat boardinghouse — met den onverstoorbaren journalist\nWhoppers als toongever — is zeer aardig en eigenaardig. Die\ngedeelten bevatten "the one touch of nature that makes the whole\nworld akin." Maar, en nu kom ik aan de groote "maar", het boek,\nals een geheel, zal, vrees ik, blijken hier in Holland een mislukte\nspeculatie te zijn; het had gerust onvertaald kunnen blijven. Want\nde zeer dunne draad der intrigue, die bovendien nog moeilijk te volgen\nis — voor mij althans zijn allerlei geheimzinnige verhoudingen eii omkeeringen\nonopgelost gebleven — wordt alleen gebruikt als kapstok om\ner allerlei grieven en opmerkingen en persoonlijke opvattingen van\nden schrijver aan op te hangen. Men heeft van die ware en verdichte\ntafereelen, die overal gebeurd zouden kunnen zijn, zich overal\nherhalen kunnen, waar men een heldin slechts Fréderique, Fritzel,\nof Fietje behoeft te verdoopen, om haar in eiken lijst te doen passen;\nwaar men van het Markusplein niet eens den Dam behoeft te maken\nom te gevoelen dat iets in onze onmiddellijke nabijheid zou kunnen\nvoorgevallen zijn. Het element dat, mijns inziens, zijn hoogste uiting\nvond in de Jubilézangers, die nog onlangs het Hollandsch flegma\ntot opgewonden geestdrift verleidden, en wier ontboezemingen zich\n\nBIBLIOGRAPHISCH ALBUM. 179\nverstaanbaar zouden hebben gemaakt, ook al hadden zij onvertaald\nneger-Engelsch gezongen. Het rein menschelijke in den mensch, dat\nhet rein menschelijke electriseert. Het wel en wee, het lijden en\nlieven, dat koningen en slaven tot "brothers and sisters" maakt. Maar\ner zijn daarentegen ook van die boeken, die alle recht van bestaan\nverliezen met hun locale kleur. En daartoe, bij uitnemendheid, behoort\ndit boek. Ontneem Dr. Mayo zijn echt Amerikaansche grieven\nen Amerikaansche bespiegelingen, en er blijft niet veel meer van hem\nover, dan men in een drie-stuivers-nummertje van de Algemeene\nBibliotheek zou kunnen bergen.”\n\n(credits:De Digitale Gids, www.arik.nl (non-OCRed scans of original pages))']
|