| Notes |
['herdrukt in LFK XI 111-121 (Praamstra 437)\n\nArtikel gewijd aan mevr. Van Westhreene, over dit werk en over De Oudvelders\n\n116\nHet aanhooren, het bijwonen misschien, van een of ander hoofdstuk uit de nieuwere chronique scandaleuse van Den Haag heeft mevrouw Van Westhreene, die, geen jong meisje meer, alles durven mag, en, wijze vrouw, den moed van hare meening bezit, voor de inkleeding van een hollandschen roman, spelend in den tegenwoordigen tijd en in de hoogere klassen der zamenleving, eene gewaagde anekdote doen kiezen. Zij laat in Benijd en Beklaagd een jong hoofdambtenaar, gehuwd en vader van een zesjarig zoontje, wegloopen met de vrouw van een jong advokaat, zijn besten vriend. De schoone trouwelooze is moeder van twee aardige meisjes.\n\nDe keus der schrijfster was dapper, maar niet gelukkig. De dagelijksche nederlandsche taal is te ongevormd, de dagelijksche nederlandsche landaard te plomp, dan dat zelfs het talent van mevrouw Van Westhreene, in een huiselijk verhaal, aan zulk een hartstogtelijk incident zijn vollen tragischen eisch zou kunnen geven.\n[..]\nDe lichtzijde is dat de eigenlijke schilderij door dezen aanloop iets innemends bekomen heeft. Zijn de gebreken van het boek nationaal, ook al zijne deugden zijn dit. Geen hoofdstuk of men ontmoet er trekken van echt nederlandsch leven, uit den door de schrijfster gekozen kring. Zij is eene specialiteit voor het schilderen van nederlandsche vrouwen vooral, nederlandsche meisjes, nederlandsche kinderen. Haar laatste hoofdstuk (de thuiskomst van dan kleinen Tom) is bewonderenswaardig.\n\n117\nMaar het verhoogt nog het nationale in Benijd en Beklaagd, dat de schrijfster zoo wakker partij kiest voor de regten van het gemoed en het geweten. Onderscheidt de nieuwste nederlandsche zamenleving zich werkelijk door zekere overhelling naar het grofzinlijke, dan vervullen nederlandsche vrouwen, welke uit overtuiging daartegen opkomen, eene waardige roeping.\n\n120\nLangdurige oefening en buitengewone gaven zijn noodig, om met zoo weinig woorden, zoo ongezocht, zulk een afgewerkt tooneeltje te schetsen. Bij mevrouw Van Westhreene schijnen de gaven eerst onder de oefening ontwaakt te zijn. Bij andere auteurs is de lentetijd van het leven ook de bloeitijd der fantasie. Daarna komt het onderzoek, de studie. Met haar is het anders gegaan. Gedurende eene reeks van jaren vertolkte zij alleen de fantasie van derden, en eerst nadat zij eene vrouw van leeftijd geworden was, trad zij zelfstandig als, dichteres in proza te voorschijn.\n\nDit voorbeeld is leerzaam en bemoedigend. Aan haar langdurig overzetten uit vreemde talen, en aan het geweten waarmede zij dit vaak ondankbaar werk verrigtte, dankt mevrouw Van Westhreene eene dikwijls verrassende heerschappij over hare eigen spraak. De Oudvelders, haar eersteling, zijn door alle lezers terstond herkend als een werk van blijvende waarde, geschreven in uit het hart gekomen \n[p. 121]\nhollandsch. Van een nog veelzijdiger talent getuigt Benijd en Beklaagd. Trots de onwaarschijnlijkheid van één toestand, zijn alle karakters in dezen roman, zonder uitzondering, fraai van teekening; de hoofdkarakters het fraaist. De geest, waardoor het boek gedragen wordt, is de krachtige en beminlijke eener ongemeene vrouw. Men heeft met personen te doen welke eene beteekenis hebben, omdat zij de uitdrukking zijn van zedelijke werkelijkheden, weerspiegeld door een denkend verstand en eene dichterlijke verbeelding. Men ziet bij deze schrijfster tot op den bodem van het menschelijke in het algemeene zijn, en deze vernieuwde kennismaking met ons menschelijk beter-ik laat een weldadigen indruk achter.\n\nhist.mrt14']
|