| Notes |
['Also mentioned in Bel\n\n[p.567]\n"S t u r m f e l s . Oorspronkelijke roman\ndoor Marie Boddaert.\n2 dln. Amsterdam, S. Warendorf\nJr.\nWij weten niet, of de heer S. Warendorf\nJr. met opzet het jaar van\nde uitgaaf van dezen roman op den\ntitel heeft verzwegen. Indien het\nzijn doel was om hierdoor de bibliografen\nen letterkundige historiografen\nhet spoor bijster te maken,\ndan zal hem dit waarschijnlijk gelukken.\nMen zal toch, zonder nadere\naanwijzing, Sturmfels niet licht houden\nvoor een roman van het jaar 1889.\n„Sturmfels is reeds ontstaan in mijne\nkinderjaren en is met mij opgegroeid",\nheet het in „Een woord\nvooraf." Wil dat zeggen, dat zoowel\nhet plan van het geheel als de opzet\nreeds van veel vroeger dagteekenen,\ndan verklaart dit veel wat ons nu\nin vorm en inkleeding verouderd\nschijnt.\n„Pessimisme kleurt en leidt meer\nenmeer levensbeschouwing enlevensrichting",\nzegt de schrijfster, „pessimisme,\neen gif datallelevenssappen\ndoodt." En dan kenschetst zij het\nboek als een poging om tegen dat\ngif der „menigte" een tegengif toe\nte dienen, en haar tot de overtuiging\nte brengen, dat het leven een weldaad\nis. Wij zouden op dit doel,\ndoor M a r i e B o d d a e r t beoogd,\nliefst niet zulk een nadruk gelegd\nwillen zien; het pessimisme bij den\nNederlandschen lezer van het einde\nder 19e eeuw te bestrijden door\nmiddel van een verhaal, dat op het\neinde van de 18e eeuw en in Duitschland\nspeelt, dunkt ons vrij gewaagd,\nen dat het leven een Weldaad is,\nzullen van de talrijke personen in\ndezen roman voorkomende, na hetgeen\nhun wedervoer; toch maar zeer\nenkelen met de hand op het hart\nin volkomen oprechtheid kunnen\nverklaren. Liever nemen wij Sturmfels\nals een romantischen roman —\nzonder meer.\nDoor den vorm te kiezen van een\nDagboek, waarin de heldin van het\nverhaal al de gebeurtenissen, naar\ngelang zij tot hare kennis komen,\nopteekent, maakt de schrijfster haar\ntaak in zeker opzicht gemakkelijk.\nZij kan zich op deze wijs laten gaan:\nnu eens alles in bijzonderheden verhalen\nen beschrijven, dan weder\ngeheele jaren overslaan of van eene\nbelangrijke gebeurtenis slechts in\nweinige regels gewag maken. Maar\ndaar staat tegenover, dat deze dagboekvorm\naan de duidelijkheid en\naan de waarschijnlijkheid niet altijd\nbevorderlijk is. Op blz. 51 van het\n2e-deel bijvoorbeeld vindt men onder\n20 Februari (dit zal 20 Maart moeten\nzijn) de aanteekening van den\ndag aangevangen met een klacht\nover het lang uitblijven van zekeren\nbrief, terwijl de dagboek-schrijfster\nweinige regels verder, hare aanteekening\nvoortzettende, de reden van\ndit uitblijven verklaart. Tot onduidelijkheid\nleidt de vorm, wanneer\nin het dagboek geheele brieven worden\naangehaald en in die brieven\nweder een mondeling verhaal letterlijk\nwordt weergegeven. Men weet\nop het laatst niet meer wie er\neigenlijk aan het woord is.\nZal dit de „menigte", door welke\nMarie Boddaert haar roman wenscht\ngelezen te zien, van die lezing afschrikken?\nDat zou jammer wezen,\n•want er valt voor haar in Sturmfels\nveel te genieten. De bestorming van\neen slot; een geroofd kind; een\nhooghartige Vrij vrouwe, die er belang\nbjj heeft, dat het geroofde kind\nniet wederkeert; een Zigeunerkoopman,\ndie geen Zigeuner is;\ngeheimzinnige verdwijningen; een\nduel; de vermomming van een jong\nmeisje, dat, als boer verkleed, zich\nnaar Londen begeeft en zich daar\nin de achterbuurten waagt, ten einde\nden booswicht uit den roman op\nhet spoor te komen — dat zijn\nslechts enkele van de personen en\ngebeurtenissen, welke aan dit boek\nzijn romantische kleur geven. Zullen\nde „critici" — gelijk de schrijfster\nmeent — het wegens dien\nvorm veroordeelen ? "Waarom zouden\nzij? Wellicht omdat die vorm uit\nden tjd is en de lezer van 1889 meer\nbelust is op zielkundige analysen\ndan op een opeenstapeling van spannende\ngebeurtenissen en avonturen ?\nTous les genres sont bons — behalve\ndat ééne, al te bekende genre; en\ndaartoe behoort Sturmfels gelukkig\nniet.\nMarie Boddaert is bij de meesters\nvan den avontuurlijken roman ter\nschole gegaan, en van hen heeft zij\ngeleerd, zich door geene onwaarschijnlijkheden\nte laten afschrikken;\nvan hen heeft zij de kunst afgezien,\nde eene verrassing op de andere te\nstapelen, de handeling vlug te laten\nvoortschrijden, en den lezer in\nspanning te houden door de plannen,\nop welker verwezenlijking hij hoopt,\nte verijdelen, de onthullingen, welke\nhij verwacht, uit te stellen, en zoodoende\nde ontknooping telkens te\nverschuiven.\nVoor „de menigte", die aan dezen\nvorm nog niet is ontwassen, of voor\nhem, die nog wel eens terug wil\nkeeren tot een genre, dat hem in\nzijn jeugd menig genotvol oogenblik\nheeft geschonken, heeft Marie Boddaert\nzeker niet vergeefs geschreven.”\n\n(credits:De Digitale Gids, www.arik.nl (non-OCRed scans of original pages))']
|